
Ta część Poradnika jest już częścią ostatnią.
We wcześniejszych częściach Poradnika opracowywaliśmy wszystkie elementy niezbędne do sporządzenia biznesplanu.
Ta część:
- ma na celu sprawdzenie, czy masz już wszystkie niezbędne elementy biznesplanu oraz
- zawiera garść porad na koniec.
Źródło: Pixabay.
Na początku warto zaznaczyć, że w zależności od instytucji, do której chcesz składać swój biznesplan, jego układ może się nieco różnić. Generalnie jednak musi zawierać najważniejsze elementy, które zostały opisane w następujących po sobie częściach Poradnika.
Można też spotkać się z sytuacją, w której sami od początku do końca mamy napisać swój biznesplan bez narzuconej struktury. Tą strukturę proponuję poniżej. Została ona opracowana na podstawie własnej praktyki, sprawdzona, spójna i logiczna.
Ostatnim etapem sporządzenia biznesplanu jest więc uporządkowanie wcześniej opracowanych elementów zgodnie z wymaganym układem lub według zaproponowanej struktury. Zatem po prostu przenieś sobie wcześniej opracowane informacje w ramach każdej części biznesplanu (co robiliśmy w każdej części tego Poradnika) do odpowiedniej części struktury.
Jednak przedostatnim etapem biznesplanu jest sprawdzenie, czy wszystko mamy. I od tego zaczniemy tą ostatnią część Poradnika.
Checklista dla biznesplanu

Sprawdź, czy posiadasz kompletne informacje w ramach poszczególnych części (elementów) biznesplanu. Jeśli nie, wróć do odpowiedniej części Poradnika.
Sprawdź:
- Czy jest cel Twojego przedsięwzięcia?
- Czy jest analiza rynku?
- Czy jest analiza otoczenia dalszego?
- Czy jest analiza potencjału Twojej firmy?
- Czy jest marketing-mix?
- Czy jest opracowany model biznesowy?
- Czy jest analiza finansowa (próg rentowności, rachunek zysków i strat)
- Czy jest ostateczne zestawienie niezbędnych zasobów do realizacji przedsięwzięcia (wraz z cenami i dostawcami)?
- Czy jest harmonogram prac w ramach przedsięwzięcia?
Następnie zastanów się, czy biznesplan w sposób kompleksowy zawiera odpowiedzi na następujące pytania:
- KOMU?
- CO?
- JAK?
- KIEDY?
- ZA ILE? (koszty, cena, ile wnioskowanych środków pieniężnych)
Jeśli nie masz pewnych informacji, uzupełnij. Jak? – Informacje na ten temat znajdziesz w każdej z części Poradnika.
Nie rozpisuj się jednak niepotrzebnie, “nie lej wody”. To musi być konkret. Elaboratów nikt nie będzie czytał, a jeśli będzie, to i tak pobieżnie. Kilkanaście stron tekstu biznesplanu-konkretu pisanych typową czcionką 11-12 wystarczy. Nie wlicza się jednak do tego szczegółowych specyfikacji, map, rysunków itp. (można je także zamieścić w załączniku, a załączniki również nie wliczają się do liczby stron tekstu). Spisy: spis treści, bibliografia, spis rysunków czy spis tabel również nie wliczają się do objętości biznesplanu. Jakkolwiek pamiętaj o złotym środku.
Jeśli masz już opracowane wszystkie części biznesplanu zgodnie z checklistą, przechodzimy do drugiego etapu – umieszczania poszczególnych części w odpowiednich rozdziałach biznesplanu.
Struktura biznesplanu. Czyli co i gdzie wstawić, żeby powstała spójna całość.

Poniżej znajduje się przykładowa, jakkolwiek spójna i logiczna struktura biznesplanu, którą śmiało możesz wykorzystać.
Przy okazji z zaznaczeniem, które części struktury opracowujemy na końcu oraz co w nich dokładnie zawrzeć.
- Opis przedsięwzięcia – piszemy na końcu (zawartość: cel przedsięwzięcia, korzyści jakie daje odbiorcom realizacja przedsięwzięcia, najważniejsze i wyróżniające się elementy oferty, sposobu działania, ciekawe i odpowiadające na zidentyfikowany problem wśród klientów i ich potrzeby)
- Spis treści – na końcu
- Opis firmy – piszemy na końcu (zawartość: nazwa jeśli już jest, forma organizacyjno-prawna, doświadczenie na rynku)
- Opis modelu biznesowego – piszemy na końcu
- Wyniki analizy potencjału naszej firmy (SWOT – część dotycząca mocnych i słabych stron) z wnioskami
- Wyniki analizy rynku (SWOT – część dotycząca szans i zagrożeń na rynku; 5 sił Portera) z wnioskami
- Wyniki analizy otoczenia dalszego (SWOT – część dotycząca szans i zagrożeń w gospodarce; PEST) z wnioskami
- Marketing-mix (odpowiadający zidentyfikowanym w toku analiz warunkom rynku, którego realizację może zapewnić nasza firma na podstawie analizy potencjału)
- Analiza finansowa (próg rentowności, rachunek zysków i strat, ewentualnie dodatkowe)
- Zestawienie niezbędnych zasobów do realizacji przedsięwzięcia (z wyszczególnieniem cen i wskazaniem tych, które nam brakuje z uzasadnieniem, jaką rolę pełnią w obsłudze klienta)
- Harmonogram działań w ramach przedsięwzięcia
- Podsumowanie (najważniejsze wnioski i uzasadnienie, dlaczego nasze planowane przedsięwzięcie jest ważne i wartościowe, jakie korzyści dostarcza odbiorcom)
- Bibliografia – na końcu
- Spis rysunków (jeśli są) – na końcu
- Spis tabel – na końcu
Na podstawie przedstawionej struktury biznesplanu możesz zauważyć, że elementy wstępne (opis przedsięwzięcia, spis treści, opis własnej firmy, opis modelu biznesowego) oraz elementy końcowe (podsumowanie, bibliografia, spis rysunków i spis tabel) sporządzamy na końcu.
Koncentrujemy się natomiast w pierwszej kolejności na przedstawieniu serca biznesplanu – części głównej zawierającej wyniki analizy, opis marketingu-mix, przedstawienia niezbędnych zasobów do realizacji przedsięwzięcia i harmonogram realizacji przedsięwzięcia.
Po sporządzeniu części głównej o wiele łatwiej jest nam ogarnąć elementy wstępne i końcowe, ponieważ bazują one na części głównej. Stanowią swoisty spinacz biznesplanu decydujący o jego ogólnej spójności. Stanowi on w ten sposób ukończone dzieło. Jest projektem.
Po opracowaniu wszystkich części biznesplanu w ramach struktury, przygotuj stronę tytułową i końcową.
Przygotowanie strony tytułowej i końcowej biznesplanu. Czyli jak opakować biznesplan. Krok po kroku.

- Na środku strony tytułowej dużą czcionką zamieszczasz tytuł” Biznesplan dla przedsięwzięcia (nazwa przedsięwzięcia)”. Możesz też dopisać niżej: “w ramach wnioskowania o środki z… (nazwa instytucji) w ramach programu … (nazwa programu)” lub podobne sformułowanie zgodne z Twoim przypadkiem.
- niżej lub wyżej – mniejszą czcionką wpisujesz nazwę swojej firmy lub swoje imię i nazwisko (jeśli jeszcze nie masz zarejestrowanej firmy) niżej, z prawego boku – dane kontaktowe do Ciebie.
- na dole zamieszczasz stopkę: datę ukończenia biznesplanu, miasto. Możesz też dopisać wersję biznesplanu (bo przecież ma on być elastyczny 😉 )
- Natomiast na stronie końcowej zamieść jeszcze raz dane kontaktowe do Ciebie. Mogą być na środku. Nie za dużą czcionką. Optymalną.
Strony końcowe mogą być w stonowanej kolorystyce albo zawierać kolorowe elementy. Lepiej, żeby nie była to pstrokacizna.
W ten sposób stworzysz okładkę biznesplanu. Dobrze, żeby ostatecznie posiadała plastikową przezroczystą okładkę zabezpieczającą.
Jeśli nie możesz oprawić w ten sposób biznesplanu własnym sumptem, zgłoś się do punktu usług introligatorskich, takie usługi wykonują również biblioteki miejskie. Ceny lekkostrawne dla każdego.
Pamiętaj, że tworzysz w ten sposób opakowanie swojego produktu, a także swoją swoistą wizytówkę. Estetyka się liczy i ma swoją wartość. Wyświechtane, postrzępione i pozaginane brzegi strony początkowej i końcowej biznesplanu (nawet jeśli powstałe na skutek częstego czytania przez wiele osób z zapartym tchem i wyrywania go sobie z rąk), nie będą finalnie dodawać mu wartości. Zapewnijmy więc jego trwałość również.
Zatem do dzieła teraz i pokaż je tam, gdzie trzeba! – Zawartość i wizerunek.
Porady na koniec, dotyczące tworzenia treści w ramach biznesplanu i w związku z nim
- Biznesplan musi być konkretny, esencjonalny, unikalny – dopasowany do przyjętej przez Ciebie koncepcji biznesu (modelu biznesowego). Nie twórz rozwlekłego. Nie kopiuj czyjegoś biznesplanu. Wszystkie informacje w nim zawarte mają się przenikać i uzupełniać, mają być ze sobą spójne. Kilkanaście stron konkretu wystarczy.
- Pamiętaj, że biznesplan stanowi narzędzie realizacji Twojej koncepcji biznesu, a nie jest celem samym w sobie. Jeśli uzyskasz środki, o które wnioskujesz, za pomocą biznesplanu, to dalej realizujesz swoją koncepcję biznesu (strategię). Jeśli nie uzyskasz, to poszukujesz innych środków, które pozwolą Ci realizować tą koncepcję biznesu
- Nie traktuj opracowanego biznesplanu jako środka, który po otrzymaniu wnioskowanych środków pieniężnych (lub ich nieotrzymaniu) wyrzucisz do śmieci. On stanowi mapę, którą wykorzystujesz do dalszego działania i podstawowy materiał, który możesz jeszcze raz analizować i modyfikować, aby poprawić sposób funkcjonowania swojej firmy. Po jego modyfikacji możesz go wykorzystywać nadal (np. ponownie złożyć, ale gdzieś indziej) albo zostawić sobie.
- Pamiętaj, że po otrzymaniu środków dzięki biznesplanowi (lub ich nieotrzymaniu) życie płynie dalej (wypływasz na szersze wody), dlatego opracuj wcześniej swoją strategię działania (na 3 lata), twórz ją systematycznie na następne okresy i ją realizuj. Musisz mieć ciągle jakiś cel. Inaczej: musisz mieć jakiś wyznaczony kurs i plan działania. W przeciwnym wypadku, uwierz mi, stracisz chęć robienia czegokolwiek i sens życia też.
- Dla każdego z elementów swojego marketingu-mix opracuj politykę (mniejsze strategie wpisujące się w strategię całej Twojej firmy. Inaczej: szczegółowe strategie, które stosujesz w ramach swojego modelu biznesowego). Czyli: strategia produktowa, strategia cenowa, strategia dystrybucji, strategia promocji itd. Nie musisz ich szczegółowo opisywać w biznesplanie, ale miej je.
Masz jeszcze jakieś pytania? Zachęcamy do komentarzy.
Zapraszamy do kontaktu.